Tarih: 24 Ağustos 2025 Pazar 18:03

Türkiye, Avrupa Birliği’nin “çöp alan ülkesi” olma konumunu sürdürürken, bu karanlık tabloya dair kamuoyunun en temel soruları dahi cevapsız kalıyor. CHP Mersin Milletvekili Gülcan Kış, Türkiye’nin Avrupa ülkelerinden ithal ettiği atık miktarını, geri dönüşüm kapasitesini ve çevresel etkilerini sordu; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’dan gelen yanıt ise kamuoyunun bilgi hakkına yönelik bir perdeyi daha araladı: Veri yok, şeffaflık yok.
Kış’tan 7 Soruluk Soru Önergesi: “Çöp ithalatı adıyla halk sağlığı tehdit ediliyor”
Avrupa Birliği’nin 2024 verilerine göre Türkiye, AB-27 ülkelerinden toplam 12,3 milyon ton atık ithal ederek, “Avrupa’nın en çok çöp gönderdiği ülke” unvanını korudu. Bu atıkların büyük kısmı hurda metal (10,7 milyon ton) ve plastik atıklardan (425 bin ton) oluşuyor.
CHP’li Gülcan Kış, bu tabloyu 21 Mayıs 2025 tarihinde Meclis gündemine taşıdı. Soru önergesinde şu kritik sorulara yer verdi:

• 2024 yılında toplam kaç ton atık ithal edildi? Hangi türlerden oluşuyor?

• Türkiye’nin geri dönüşüm kapasitesi bu yükü kaldırabiliyor mu?

• Yakılan ya da doğaya bırakılan atıklar ne kadar? Emisyonlar ölçülüyor mu?

• AB’nin 2026 ve 2027’de yürürlüğe koyacağı yeni kurallara Türkiye hazır mı?

Murat Kurum’dan “bilgi değil, mevzuat” cevabı: Sayılar nerede Sayın Bakan?

28 Temmuz 2025 tarihli yanıt, Bakan Murat Kurum imzasıyla TBMM’ye iletildi. Ancak Gülcan Kış’ın sorduğu hiçbir soruya sayısal veriyle karşılık verilmedi. Yanıtta sadece genel mevzuat açıklamaları yer aldı. Ne toplam ithal atık miktarı, ne atık türleri, ne de işleme oranları açıklandı.

Geri dönüşüm süreçlerine dair şu genel bilgiler paylaşıldı:

• 2020’den bu yana ithalata kota uygulandığı,

• Geri dönüşüm tesislerinin kapasitesinin %50’sini aşan ithalata izin verilmediği,

• Yakma ve bertaraf amaçlı ithalatın yasak olduğu,

• 2020–2025 yılları arasında 31.976 denetim yapıldığı,

• 2.129 tesis hakkında işlem uygulandığı, 1 milyar 152 milyon TL para cezası kesildiği,

• 256 tesisin faaliyetinin durdurulduğu…

Ancak tüm bu sayılar, ithalatın çevresel ve toplumsal etkilerine dair herhangi bir tablo ortaya koymuyor. Gülcan Kış’ın “kaç ton atık geri dönüştürüldü, ne kadarı yakıldı, kaç kişi etkilendi?” gibi soruları yanıtsız bırakıldı.

Kış: “Burası çöp alanı değil, halkın yaşadığı topraklar!”

Cevabı değerlendiren CHP’li Gülcan Kış, sert ifadelerle Bakan Murat Kurum’a tepki gösterdi:
“Sayın Bakan’ın gönderdiği yazıda sayı yok, şeffaflık yok, hesap yok. 12,3 milyon tonluk bir atık yükünden söz ediyoruz. Bu çöpün ne kadarı plastik, ne kadarı yakılıyor, hangi şehirlerde bertaraf ediliyor bilmiyoruz. Çünkü Bakanlık bu verileri halktan gizliyor. Bu sadece çevre kirliliği değil, bilgi karartmasıdır.”

Gülcan Kış, özellikle Mersin gibi liman kentlerinin Avrupa’dan gelen plastik ve endüstriyel atıklarla dolduğunu, bu durumun hem çevreye hem yerli atık toplayıcılara zarar verdiğini belirtti.

“Geri dönüşüm adı altında plastik çöpleri yakıyoruz, doğaya bırakıyoruz. Bunun adı dönüşüm değil, zehir yaymaktır!”

CHP’li Gülcan Kış’ın çağrısı net: “Çöpü değil, hesabını alın!”

“Türkiye artık Avrupa’nın çöp konteyneri olmaktan çıkarılmalı. Bu konuda şeffaflıkla hareket eden, halk sağlığını ve çevreyi önceleyen bir sisteme ihtiyaç var. Bu sürecin TBMM’de, kamuoyunda ve uluslararası platformlarda takipçisi olacağız” diyen Gülcan Kış, Bakanlığın AB’nin 2026–2027 atık ihracatı yasaklarına hazırlıksız olduğunu da vurguladı.