Tarih: 3 Kasım 2025 Pazartesi 14:46

Türkiye 2026’da bordrolara girecek yeni bir kalemi konuşuyor: Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES). 31 Ekim 2025 tarihli 2026 Yılı Programı ile birlikte özel sektör çalışanları için ikinci basamak emeklilik resmi programa girdi. Buna göre çalışan maaşlarından brüt yüz 3 kesilecek, işveren kademeli katkı yapacak, devlet de bu toplamın yüz 30’u kadar destek verecek. Böylece SGK emekliliğinin yanına zorunlu, ikinci bir gelir katmanı eklenmiş olacak. Ancak sistemin kanunu ve buna bağlı ikincil düzenlemeleri henüz yayımlanmadı. Yani çerçeve belli, ama ayrıntılar değil.
Yönetim ve Kurumsal Gelişim Danışmanı Canan Duman, alanda hızla yayılan “herkesten kesilecek”, “kıdem düşüyor”, “hemen başlıyor” şeklindeki söylemlere karşılık “25 Soruda TES” başlıklı kapsamlı bir bilgilendirme metni hazırladı.
Duman, mevcut tabloyu şöyle özetledi:“Artık ‘olur mu olmaz mı’ aşamasını geçtik, TES geliyor. Ama bugün konuşulanların hepsi kesin değil. Program yayımlandı, fakat TES’e ilişkin kanun ve ikincil düzenlemeler henüz yayımlanmadı. Bu yüzden bilgi verirken ‘bu kesin’, ‘bu planlanan’, ‘bu da ihtimal’ diye ayırmak zorundayız.”

Bordrolara yeni satır geliyor ama herkese değil

Duman, 2026’da bordrolara eklenecek kesintinin tüm çalışanları kapsamadığını özellikle vurguluyor:“Bugün için sadece SGK’lı özel sektör çalışanları TES kapsamına giriyor. Kamu personeli, Bağ-Kur’lular ve çalışmayanlar için Program’da ‘ayrı düzenleme yapılacak’ ifadesi var ama tarih ve oran açıklanmış değil. Yani ‘herkesten kesilecek’ cümlesi bugün itibarıyla doğru değil.”Bu durumun özellikle çalışan iletişimi açısından kritik olduğuna dikkat çeken Duman, “Aynı işletmede ‘benden kesildi, ondan kesilmedi’ gibi algı farkları olacak, İK’lar bunu şimdiden görmeli.” uyarısında bulundu.

‘İlk bordroda ‘Neden düştü?’ sorusu yağacak’

TES’in maaşlara ilk yansımasında ortaya çıkacak psikolojik etkiye de dikkat çeken Duman, şirketlerin 2026’yı beklemeden hazırlık yapması gerektiğini söyledi:“Maaştan brütten %3 gittiği anda çalışan bunu ‘maaşım düştü’ diye görecek. Hâlbuki aynı anda işveren de katkı yapıyor, devlet de %30 destek veriyor. Ama çalışan bordrosunda sadece eksilen kısmı görecek. O yüzden İK’ların 2026’dan önce imza karşılığı kısa bir SSS (sık sorulan sorular) dağıtması şart. ‘Neden kesiliyor?’, ‘Ne kadar kesiliyor?’, ‘Ne zaman alacağım?’ sorularını yazılı yanıtlayamayan şirket 2026’da panikler.”

Duman’a göre şirketler şimdiden şu 4 adımı planlamalı:

Bordro yazılımlarını TES alanını görecek şekilde güncellemek,  Çalışanlara yazılı bilgilendirme / SSS vermek, Çalışılacak emeklilik şirketleriyle veri entegrasyonu yapmak, İş sözleşmelerine “yasal oranlarda TES kesintisi yapılmasını kabul ederim” benzeri madde eklemek.

Kıdem tazminatı gidiyor mu?

TES tartışmalarının en sıcak başlıklarından biri de kıdem tazminatı. Duman bu konuda net konuştu:“Şu anda ‘kıdem 30 günden 19 güne düşüyor’ diye bir düzenleme yok. Bu, eski taslaklardan ve sendikaların haklı endişelerinden kalan bir ifade. 2026 Yılı Programı’nda böyle bir madde yer almıyor. ‘Kıdeminiz gitti’ diyen yanlış söylüyor; ama ‘asla ilişki kurulmaz’ diyen de fazla iyimser. TES kurulduktan sonra kıdemin belli bir kısmını buraya yönlendirme fikri siyaseten daha kolay konuşulur hâle gelir. O yüzden 2026’da sadece kanunu değil, arkasından gelecek ikincil düzenlemeleri de izlemek gerekecek.”
Duman, mevcut hak edilmiş kıdemlerin TES nedeniyle geriye dönük azalmasının söz konusu olmadığını, şirketlerin bu cümleyi çalışanlarına gönül rahatlığıyla söyleyebileceğini de ekledi.

Emekli olup çalışanlar da sistemde

Rehberin en çok dikkat çeken başlıklarından biri de “Zaten emekliyim, benden niye kesiliyor?” sorusu oldu. Duman bu sorunun 2026’da sıkça duyulacağını belirterek şunları söyledi:“TES mantığı ‘maaş alan herkes’ üzerinden kurgulanıyor. Bugün SGK’dan emeklilik alıp bir şirkette ücretli olarak çalışanlar da bordroda göründükleri için doğal olarak %3 kesinti yapılacak. İşveren onların adına da katkı yapacak, devlet de destek verecek. Bu grubun en az 10 yıl sistemde kalması ve yaş sınırını yeniden görmesi gerekecek.”

Kısmi çekim olacak mı?

Kamuoyunda sık sorulan bir başka konu da “ev alırsam / evlenirsem / işsiz kalırsam para çekebilir miyim?” sorusu. Duman bu başlıkta özellikle “şu an anlatılanların tasarım düzeyinde olduğunu” vurguladı:“Evlilik, ilk konut, uzun süreli işsizlik, ağır hastalık gibi sosyal gerekçeler konuşuluyor ama bugün itibarıyla Resmî Gazete’de yayımlanmış bir kısmi çekiş tebliği yok. Yani kısmi çekim olacak gibi görünüyor ama oran (yüzde 10 mu 15 mi 20 mi), kaç kez yapılacağı ve devlet katkısının verilip verilmeyeceği henüz yazılmadı.”

KOBİ’ler için daha sert geçiş

Büyük ve bordrosu güçlü şirketlerin bu sürece daha hızlı uyum sağlayacağını belirten Duman, KOBİ’ler için ayrı bir parantez açtı:“OKS’de ‘çıkarım’ diyebilen KOBİ’ler için TES’te çıkış yok. Dışarıdan bordro alan küçük işletmeler 2026’da kalıcı bir maliyet kalemiyle tanışacak. Bordro firmalarına ‘TES alanı aç’ demek, nakit akışlarına kalıcı %3 + işveren katkısı diye satır eklemek zorundalar. Bu, KOBİ’ler için sessiz ama önemli bir değişim.”

‘25 Soruda TES’ yayımlandı

Canan Duman’ın hazırladığı “25 Soruda TES” rehberi; çalışanlar, İK yöneticileri, CFO’lar, işveren birlikleri ve meslek örgütleri için tek kaynaktan okunabilir bir çerçeve sunuyor. Rehberde şu başlıklar ayrıştırılmış durumda:

Kesin olanlar: 2026 Programı ve OVP’de açıkça yazanlar

Planlananlar: Hazine / SEDDK diliyle kamuoyuna yansıyan model anlatımları

Tartışılanlar: Sendikalar, işveren örgütleri ve uzmanların konuştuğu ama henüz metne girmemiş seçenekler

Duman, “Bu ayrımı yapmazsak ‘en doğru bilgiyi’ vermiş olmayız.” diyerek iletişimde netlik çağrısı yaptı:“Bugün bildiğimizi net söyleyelim, yarın çıkacak olanı da dürüstçe ‘ikincil düzenleme gelecek’ diye bırakalım. Çalışanı da işvereni de böyle koruruz.” Duman; çalışanlara: “OKS’den çıkmayı düşünen çalışanların bunu TES yürürlüğe girmeden önce yapmasını öneriyor.

Bugünün net tablosu

• 2026’da özel sektör çalışanlarının ücretlerinden brüt %3 kesinti yapılacak.

• İşveren katkısı kademeli olarak devreye girecek (hedef %3).

• Devlet, çalışan + işveren toplamına %30 destek verecek.

• OKS, TES’e dönüştürülecek.

• Genel çıkış / cayma hakkı öngörülmüyor, istisnalar ikincil düzenlemeyle netleşecek.

• Mevcut kıdem hakları geriye dönük etkilenmeyecek.

• Kısmi çekim koşulları, işveren katkısının hak ediş süresi ve kamu çalışanlarının hangi takvimle sisteme alınacağı henüz yayımlanmadı.

Yani sistem geliyor, çerçeve belli; şimdi önemli olan şirketlerin, İK’nın ve çalışanların bunu kulaktan dolma bilgilerle değil, resmî kaynak ve güncellenen rehberlerden takip etmesi.